Blog n.a.v. ‘Morele ambitie’ van @rcbregman

Rutger Bregman schreef een vol boek: vol verhalen, en vol vaart. Maar wel met een scherpe focus: een luide oproep aan elke individuele lezer om de wereld te verbeteren. 

Daarmee is het ook een prikkelend boek. Geen lezer wordt niet aan het denken gezet over zijn eigen levensstijl en keuzes die hij of zij maakt. En Bregman is als historicus ook een echte geschiedenisleraar die goed kan vertellen. Hij heeft tal van voorbeelden van mensen die zich met ziel en zaligheid hebben ingezet voor een goede zaak. 

Voor het overgrote deel van het boek is Rutger Bregman een soort positieve ‘aanmaningsprediker’, die voortdurend op je schouder tikt, en wil voorkomen dat je onderuit gezakt in je luie stoel blijft zitten. Maar helemaal aan het eind schrijft hij toch: “wees ambitieus, maar niet perfect. Er komt een punt waarop je goed bent zoals je bent.” Dan is er toch ook een beetje relativering. Ik vond het een verademing om dat ook te lezen.

Wat mij opviel tijdens het lezen:

“De grootste verspilling van onze tijd is de verspilling van talent. (…) Morele ambitie is de wel om de wereld drastisch te verbeteren. (…) Als je een moreel ambitieus leven wilt leiden, kun je niet vroeg genoeg beginnen. Angst voor verandering is de eerste ouderdomsziekte die zich aandient in een mensenleven.”

“Een kleine groep van toegewijde burgers kan gigantisch veel invloed uitoefenen, juist omdat de meeste mensen maar gewoon hun leventje leiden. (…) Je doet niet het goede omdat je een goed mens bent, je wordt een goed mens door het goede te doen. (…) Wie zich door anderen laat inspireren, kan zijn actiedrempel wel degelijk verlagen. Dus laat je besmetten. Begin gewoon. En als je al begonnen bent, vraag anderen dan om mee te doen.”

“Effectieve idealisten zijn radicaal in hun doelstellingen, maar doelgericht in hun uitvoering. (…) Veel van het moderne protest lijkt te vluchtig. Te veel intuïtie, te weinig strategie. Te veel mooie bedoelingen, te weinig harde resultaten. (…) Wat we nodig hebben, is een realistisch idealisme.”

“Vier ingrediënten voor morele ambitie: 1. Het idealisme van een activist, 2. De ambitie van een startup founder, 3. Het kritische vermogen van een wetenschapper, 4. De bescheidenheid van een monnik.”

“Wat deze wereld nodig heeft zijn innovatieve pioniers die beginnen bij de grootste wereldproblemen en werken aan de meest veelbelovende oplossingen – en daarbij vooral hun verbeeldingskracht gebruiken.”

“Welke moderne gewoontes zouden weleens misdadig kunnen zijn? (…) De manier waarop we omgaan met dieren is misschien wel het beste voorbeeld van een gewoonte waarbij alle alarmbellen afgaan. (…) Naast de strijd voor de rechten van iedereen die nu leeft, kunnen we ook opkomen voor hen die nog niet geboren zijn. Voor de toekomst van onze soort, en van al het leven op aarde. (…) Onze macht is zo groot geworden dat we ons eigen voortbestaan bedreigen – en dat van alle generaties na ons. (…) We moeten nu, in een krankzinnig tempo, afkicken van onze verslaving aan fossiele brandstoffen en dierlijke eiwitten, en tal van nieuwe, groene technologieën uitvinden en opschalen.”

“De ongemakkelijke waarheid is dat er meerdere catastrofale bedreigingen zijn voor de menselijke soort en het leven op aarde. (…) De eerste is een oude bekende. Op het moment van schrijven staan er meer dan drieduizend atoombommen klaar om binnen een paar minuten te worden afgevuurd. (…) Op dit moment is er nog een technologie in ontwikkeling waarvan veel deskundigen de potentie vrezen: artificiële intelligentie (AI). (…) En dan is er nog een derde catastrofale bedreiging voor de mensheid: ziektekiemen die ontsnappen uit een lab.”

“Laat je niet teveel drijven door schuldgevoel en zondebesef, maar liever door enthousiasme en levenslust. Wees ambitieus, maar niet perfect. Er komt een punt waarop je goed bent zoals je bent. (…) Als het je lukt, en je kiest voor het pad van morele ambitie, dan kan het rimpeleffect enorm zijn. Juist omdat het gedrag besmettelijk is, begint een betere wereld wel degelijk bij jezelf. (…) Er zit niets anders op dan gewoon te beginnen.”